Thoái hóa khớp háng là bệnh phổ biến dẫn đến phải phẫu thuật thay khớp háng nhân tạo. Thoái hóa khớp háng là hậu quả của quá trình mòn khớp, gặp nhiều ở người có tuổi. Bệnh thường xuất hiện ở một bên khớp tại một thời điểm.
Có nhiều nguyên nhân gây đau khớp háng, sau đây là một số nguyên nhân thường gặp:
- Thoái hóa khớp
- Viêm đa khớp dạng thấp
- Hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi (hoại tử vô mạch)
- Bệnh lý khớp háng ở trẻ em
1. Thoái hóa khớp háng
Thoái hoá khớp háng nguyên phát
1. Gai xương ổ cối trên ngoài 2. Ổ cối trong (2 đáy) 3,4. Ổ cối dưới
5. Gai xương quanh chỏm 6. Gai xương quanh chỗ bãm dây chằng
7. Gai xương dưới cổ 8. Đặc xương ở chỏm và mái ổ chảo
9. Khuyết xương ở chỏm 10. Hẹp khe khớp.
Thoái hóa khớp háng là bệnh phổ biến dẫn đến phải phẫu thuật thay khớp háng nhân tạo. Thoái hóa khớp háng là hậu quả của quá trình mòn khớp, gặp nhiều ở người có tuổi. Bệnh thường xuất hiện ở một bên khớp tại một thời điểm. Khi bệnh tiến triển, lớp sụn khớp mất dần, khe khớp hẹp lại và xuất hiện nhiều gai xương. Biểu hiện trên lâm sàng là đau khớp háng, hạn chế biện độ vân động của háng (cứng khớp háng)
2. Viêm khớp dạng thấp
Không giống như thoái hóa khớp, bệnh viêm khớp dạng thấp ảnh hưởng đến nhiều khớp tại một thời điểm. Biểu hiện trên lâm sàng là nhiều khớp sưng, đau và cứng khớp tại cùng một thời điểm. Bệnh tiến triển nặng dần làm cho khớp bị biến dạng.
3. Hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi (hoại tử vô mạch)
Hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi
Do một nguyên nhân nào đó (trật khớp háng, gãy cổ xương đùi hoặc tự phát…) làm tổn thương mạch máu nuôi chỏm xương đùi, dẫn đến phần chỏm xương đùi không có máu nuôi gây nên hoại tử. Lâm sàng có dấu hiện đau và hạn chế vận động háng. Trên phim xquang, chỏm xương đùi biến dạng, khe khớp hẹp.
4. Bệnh lý khớp háng ở trẻ em
Một số trẻ em và trẻ sơ sinh có vấn đề về khớp hang, thậm chí mặc dù đã được điều trị đúng đắn, song khớp háng vẫn có thể tiến triển thành viêm, thoái hóa khớp khi trưởng thành. Quá trình thoái hóa khớp diễn ra do sự biến đổi bất thường của khớp, ảnh hưởng đến diện khớp. Các bệnh thường gặp ở trẻ em như loạn sản khớp, bệnh Perthes, bong sụn tiếp đầu trên xương đùi…
Triệu chứng lâm sàng (Các biểu hiện)
Các dấu hiện của khớp háng thường xuất hiện từ từ tăng dần. Ban đầu, dấu hiệu đau khớp có thể xuất hiện thoáng qua rồi biến mất. Đau khớp có thể chỉ xuất hiện khi bạn đi bộ trên một quảng đường dài, khi gấp háng hoặc khi leo cầu thang. Khi bệnh tiến triển nặng hơn, đau có thể xuất hiện cả khi ngồi, nằm hoặc thậm chí khi ngủ. Cơn đau có thể kéo dài hơn, hoặc đau giai dẳng, thường xuyên khi bệnh đã ở giai đoạn nặng.
Thông thường, lúc đầu đau có thể xuất hiện ở háng hoặc vùng trên, sau mông. Đau có thể lan xuống mặt trước đùi, đến đầu gối. Cảm giác khớp háng cứng, chặt.
Người bệnh có cảm giác hơi khó khăn khi làm các động tác như cắt móng chân, đi tất, đi giầy hoặc khi mặc quần áo. Khi ngồi ghế, cảm thấy khó khăn khi đứng dậy, hoặc khó khăn khi bước lên hoặc xuống xe hơi, lên xuống cầu thang…Khi đi bộ, người bệnh cảm thấy khó bước trong vài bước đầu tiên, thậm chí đi tập tễnh hoặc phải dừng để nghỉ ngơi. Theo thời gian, người bệnh không thể duỗi thẳng gối, chân ngắn hơn chân lành
Chẩn đoán bệnh
Khi người bệnh có những dấu hiệu như đau, cứng khớp háng, khó khăn khi bước đi… thì nên đi khám bác sỹ chuyên khoa chấn thương chỉnh hình để bác sỹ tìm nguyên nhân gây đau khớp háng. Thông thường chỉ cần làm một số xét nghiệm cơ bản và chỉ cần chụp phim Xquang thường qui cũng đủ để chẩn đoán nguyên nhân
Điều trị không phẫu thuật
Có nhiều phương pháp điều trị không phẫu thuật:
- Thay đổi thói quen sinh hoạt
- Giảm cân, tập luyện
- Dùng các phương tiện trợ giúp khi đi lại
- Thuốc
1. Thay đổi thói quen sinh hoạt
Đầu tiên người bệnh cần hạn chế hoặc thay đổi những thói quen sinh hoạt hằng ngày mà có thể làm tổn thương tăng thêm cho khớp háng, như không đi bộ quảng đường dài, hạn chế leo trèo cầu thang, hạn chế hoặc dừng chơi các môn thể thao làm tăng sức nặng cho khớp như chơi tenis, cầu lông…
2. Giảm cân, tập luyện
Khi cân nặng của người bệnh giảm, sẽ giúp giảm lực tải tác động lên khớp háng, phần nào giúp người bệnh giảm đau và giảm mức độ tiến triển của bệnh.
Một chương trình tập luyện phục hồi chức năng thường xuyên sẽ giúp người bệnh giảm cân, duy trì biên độ vận động của khớp, tránh cứng khớp.
3. Các phương tiện trợ giúp
Một phương tiện trợ giúp hữu hiệu, như cây gậy, nên luôn ở trong tay người bệnh
4. Thuốc
Một số thuốc kháng viêm không steroid có tác dụng kháng viêm như aspirin, ibuprofen, naproxen…giúp người bệnh kiểm soát cơn đau. Những thuốc này có thể sử dụng liên tục trong một thời gian hoặc chỉ sử dụng khi đau, theo sự hướng dẫn của bác sỹ kê đơn. Một số tác dụng phụ của thuốc người bệnh cần lưu ý như nôn, buồn nôn, loét hoặc chảy máu dạ dày…Cần đến gặp bác sỹ khi có các dấu hiệu trên.
Một số thực phẩm chức năng có thể sử dụng bổ sung như glucosamine, chondrotin
Điều trị bằng phẫu thuật
Bằng các biện pháp điều trị bảo tồn như trên nếu tình trạng đau không cải thiện, ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe, chất lượng cuộc sống thì có chỉ định phẫu thuật.
Phẫu thuật thay khớp háng toàn phần, bán phần hoặc hàn cứng khớp là những phương pháp điều trị phẫu thuật phổ biến, được chỉ định dựa trên mức độ tổn thương, tuổi người bệnh…
(Lưu ý: Việc đáp ứng với các liệu trình điều trị, máy, thiết bị trợ giúp là khác nhau tùy thuộc cơ địa mỗi người !
Những thông tin y học trên website chỉ mang tính tham khảo, bạn không được tự ý áp dụng nếu chưa được sự chỉ dẫn của thầy thuốc !)